Φούρκα

Συνεχίζοντας την ανάβαση στην κοιλάδα του Βουρκοπόταμου και σε απόσταση 11  km από το Κεράσοβο, στις πλαγιές που ενώνουν το Σμόλικα με το παρακλάδι του, Ταμπούρι, συναντούμε τη Φούρκα. Το χωριό είναι κτισμένο αμφιθεατρικά σε υψόμετρο από 1360 έως 1450 μέτρα και απέχει 40 χλμ από την Κόνιτσα και 21 km από την εθνική οδό.

Παλαιότερα οι κάτοικοι διέμεναν καθόλη τη διάρκεια του χρόνου και δεν το εγκατέλειπαν τους χειμερινούς μήνες, όπως συμβαίνει σχεδόν σε όλα τα υπόλοιπα χωριά που είναι χτισμένα ψηλότερα από τα 1100 μέτρα υψόμετρο. Το χωριό περιβάλλεται από πλούσια δάση δρυός, οξυάς, μαύρης πεύκης και ελάτης, ενώ σημαντικές εκτάσεις καταλαμβάνουν οι χορτολιβαδικές εκτάσεις.  Για το λόγο αυτό η κτηνοτροφία και η υλοτομία αποτελούν βασικές δραστηριότητες των κατοίκων.

Η Φούρκα αποτελεί ιστορικό τόπο, όπου στο ύψωμα Προφήτης Ηλίας, στα βόρεια, έγιναν φονικότατες μάχες το 1940 κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου. Εδώ τραυματίστηκε ο συνταγματάρχης Κων/νος Δαβάκης, και  άφησε την τελευταία του πνοή ο υπολοχαγός Αλέξανδρος Διάκος.

Η ιστορία του χωριού ανάγεται πριν το 16ο αιώνα. Το χωριό προέκυψε από τη συνένωση τεσσάρων οικισμών: του Παλαιοχωρίου, της Λιάτσικας, του Μαυρόβου και της Φούρκας. Τότε αριθμούσε 3.000 κατοίκους και λόγω της ορεινής της θέσης, η φορολογία προς την Οθωμανική διοίκηση ήταν εξαιρετικά χαμηλή. Οικονομικοί και κοινωνικοί λόγοι καθώς επίσης και η έξαρση των ληστρικών επιδρομών από τη σημερινή Αλβανία (Κολώνια) συνέβαλαν  στη διασπορά των Φουρκιωτών από το 17ο έως το 19ο αιώνα. Οι πόλεμοι κατά την περίοδο 1940- 1949 και η αστυφιλία αργότερα μείωσαν τον πληθυσμό της Φούρκας κατά πολύ.

Σήμερα στη Φούρκα ζουν 25 μόνιμοι κάτοικοι που ασχολούνται με την κτηνοτροφία και την υλοτομία. Το καλοκαίρι όμως το χωριό ζωντανεύει από τους απανταχού Φουρκιώτες που επισκέπτονται τη γενέτειρά τους. Κατά την θερινή περίοδο με την προσέλευση των μετακινούμενων κτηνοτρόφων και των κατοίκων που διαμένουν σε άλλες πόλεις   αυξάνεται ο πληθυσμός και ανέρχεται στα 300 άτομα.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εκκλησίες του χωριού: ο Άγιος Νικόλαος,  ο Αγ. Γεώργιος, ο Αγ. Αθανάσιος και ο Πρ. Ηλίας, καθώς και το Πολιτιστικό Κέντρο με τη βιβλιοθήκη και το Λαογραφικό Μουσείο, όπου υπάρχουν πολλά εκθέματα από την αγροτική ζωή του χωριού.

Από την κορυφή Ταμπούρι και από το ύψωμα Προφήτης Ηλίας, που μπορεί κανείς να φτάσει με αφετηρία το χωριό ακολουθώντας δασικό δρόμο ή μονοπάτι, μπορείτε να θαυμάσετε τη φύση σε όλο το μεγαλείο της. Όπου και να στρέψετε τα μάτια σας, θα δείτε δάση, αλπικά λιβάδια, ράχες και ρεματιές ολόγυρα στο Σμόλικα και στο Γράμμο. Στον Προφήτη Ηλία κάθε χρόνο, ανήμερα της εορτής του (20 Ιουλίου), τιμάται επίσημα από την πολιτεία η προσφορά της γυναίκας της Πίνδου στον Ελληνοιταλικό πόλεμο του 1940-41. Από τη Φούρκα δρόμος οδηγεί προς τη Σαμαρίνα (περίπου 12 χλμ ) και τη γειτονική περιοχή των Γρεβενών, ενώ από τη Μονή Κλαδόρμης, που βρίσκεται χαμηλότερα από το χωριό, μπορεί να φτάσει κανείς στην εθνική οδό Κόνιτσας- Κοζάνης.

Στο χωριό υπάρχει ξενώνας για διανυκτέρευση, καφεπαντοπολείο και  ψησταριά. Η Φούρκα, όπως και τα περισσότερα βλαχοχώρια,  πανηγυρίζει το Δεκαπενταύγουστο.